Những ngọn núi phía Tây Bắc Thái Lan ẩn chứa một ngôi làng đặc biệt, nơi sinh sống của những người phụ nữ “cổ dài” – những người được biết đến với việc đeo nhiều chiếc vòng đồng xung quanh cổ để làm dài cổ. Đặc điểm độc đáo này đã thu hút rất nhiều du khách đến tham quan ngôi làng và mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân. Tuy nhiên, điểm du lịch này cũng gây tranh cãi đối với người tị nạn gốc Myanmar.
NỘI DỤNG BÀI VIẾT
Nét đặc trưng của dân tộc Kayan
Dân tộc Kayan, không phải công dân Thái Lan, mà là những người tị nạn từ Myanmar. Họ đã di cư từ làng Panpat Padaung, Kayah, và Pekon, Shan, vì xung đột quân sự với chính quyền Myanmar. Tuy đã sống ở Thái Lan từ hơn ba thập kỷ trước đây, nhưng họ vẫn duy trì văn hóa truyền thống của mình, bao gồm đeo vòng đồng để làm cổ dài hơn so với những người khác trong làng.
Khi các bé gái đạt 5 tuổi, họ bắt đầu đeo vòng đồng quanh cổ. Số lượng vòng sẽ tăng lên sau 4 năm một lần và được gắn bó với các bé gái cho đến cuối đời. Các vòng được chồng lên nhau, làm cho cổ của những người phụ nữ này ngày càng dài hơn. Một số phụ nữ có cổ dài tới 25 cm, với hơn 20 vòng tròn và nặng tới vài cân. Theo quan niệm của dân làng, người phụ nữ có cổ dài càng bộc lộ được sự phong phú và niềm hạnh phúc. Ngoài việc đeo vòng cổ, nếu gia đình có điều kiện, các bé gái 10 tuổi cũng đeo vòng chân.
Những tranh cãi về điểm du lịch này
Ngôi làng cổ dài thu hút khách du lịch từ nhiều nơi, đặc biệt là người Thái Lan. Du khách thường ghé qua để chụp ảnh hoặc selfie cùng những người phụ nữ cổ dài và mua các sản phẩm được bày bán tại quầy hàng. Du khách quốc tế thường phải trả một khoản phí để vào làng, trong khi du khách Thái Lan có thể vào cửa miễn phí. Điều này đã gây ra nhiều tranh cãi với ý kiến cho rằng việc khai thác những người tị nạn này là không đúng đắn.
Một số hoạt động giải trí trong làng đã thu hút sự quan tâm, nhưng đồng thời cũng nhận được nhiều chỉ trích. Cao ủy Liên Hiệp Quốc về người tị nạn đã nhấn mạnh rằng chính quyền Thái Lan cần ngăn chặn việc tái định cư của phụ nữ Kayan sang các nước khác để bảo vệ giá trị du lịch.
Hy vọng về tương lai
Ma Ja, một phụ nữ Kayan đã định cư ở Thái Lan khi mới 11 tuổi, hy vọng mọi người sẽ không chú ý đến lời kêu gọi ngừng du lịch này. Đối với cô, du khách không chỉ là nguồn thu nhập duy nhất mà còn là nguồn sinh lợi độc đáo, giúp những phụ nữ trong mùa cao điểm du lịch kiếm được gấp 10 lần so với việc làm của chồng.
Một người dân tại Huai Sua Tao, người không tiết lộ danh tính vì sợ bị trả thù khi quay trở lại Myanmar, cho biết cuộc sống ở Thái Lan tốt hơn nhiều so với quê nhà. Anh nhớ lại những ngày đi bộ qua rừng, gian truân để đến Thái Lan – “nơi không có người lính làm phiền chúng tôi”. Một phụ nữ bán đồ lưu niệm khiến cảm xúc lòng người rung động khi chia sẻ, “Được ở đây là một niềm hạnh phúc đối với tôi. Mặc dù tôi không được đi học, nhưng tôi vẫn có thể giúp mẹ kiếm sống”.
Dù cuộc sống ở Thái Lan còn khá khó khăn so với người di cư tại Huai Sua Tao, nhưng đó lại là một phần của trải nghiệm mà du khách muốn trả tiền để trải qua. Khu làng cổ dài có điện vài giờ mỗi ngày, chỉ đủ để sạc điện thoại hoặc xem TV trong những ngôi nhà gỗ nhỏ. Một người thu phí tại cổng nói, “Khách du lịch sẽ không muốn đến nếu làng phát triển”. Ông cũng cho biết, sau khi những phụ nữ này tích luỹ đủ tiền, họ có thể xây ngôi nhà mới ở khu vực phát triển hơn, nơi nhiều người dân sinh sống bên ngoài làng du lịch.
Hy vọng về những trải nghiệm khác biệt
Dù có giới hạn về cơ hội sống và hoạt động so với những người di cư khác, người Kayan vẫn muốn di chuyển xa hơn khu vực đồi gần ngôi làng. Tuy nhiên, điều này khá khó khăn vì hạn chế về ngân sách và quản lý hoạt động. Phụ nữ Kayan có thể tự do di chuyển và làm việc trong Mae Hong Son, nhưng cần phải xin phép và có giấy phép lao động để di chuyển đến các tỉnh khác.
Ngoài Ngôi làng Kayan ở Mae Hong Son, còn có các ngôi làng cổ dài ở Chiang Mai và Pattaya. Ba ngôi làng cổ dài ở Pattaya đã mở cửa từ năm 2017 và chủ yếu phục vụ khách du lịch Trung Quốc. Chiang Mai nằm gần Mae Hong Son và rất gần với cuộc sống của người Kayan. “Ở Pattaya, thu nhập cao nhất. Ở Chiang Mai, thu nhập cao thứ hai. Còn ở Mae Hong Son, thu nhập thấp nhất”, Ma Pang chia sẻ. Cô đang chờ giấy phép để di chuyển đến Pattaya và không phải là người đầu tiên rời đi để có thu nhập tốt hơn. Mặc dù họ có thể nhìn nhận cao cuộc sống ở Huai Sua Tao và muốn khách du lịch đến thăm, nhưng đồng thời cũng không mong mỏi một cái gì đó khác biệt. “Nếu tôi được đi học, tôi chắc sẽ làm một việc khác, không chỉ chụp ảnh hàng ngày như bây giờ. Tôi cảm thấy có nhiều thứ để làm hơn là chỉ chụp ảnh”, Ma Pang chia sẻ.
Khám phá làng dân tộc cổ dài Kayan ở Thái Lan
Làng dân tộc cổ dài Kayan tại Chiang Mai là một điểm du lịch nổi tiếng khi đến Thái Lan. Nằm cách trung tâm thành phố Chiang Mai khoảng 30 phút lái xe, bạn sẽ bất ngờ khi thấy những người phụ nữ trong làng đeo chiếc cổ cực kỳ dài và nhiều vòng đồng xung quanh cổ. Đây là một nét truyền thống đặc trưng của dân tộc Kayan.
Theo truyền thống ở đây, các bé gái bắt đầu được đeo những chiếc vòng cổ đầu tiên khi mới 5 hoặc 7 tuổi. Sau một thời gian, số lượng vòng sẽ tăng lên và khi đạt 25 tuổi, không đeo thêm nữa. Cổ của họ không khác biệt so với chúng ta, nhưng việc đeo nhiều vòng cổ khiến cổ trở nên dài hơn. Những người phụ nữ này không thể tháo ra những chiếc vòng cổ đó, vì họ đã quen và cổ của họ đã yếu đi. Người Kayan cho rằng việc đeo vòng cổ nhằm bảo vệ cổ khỏi rắn cắn và giúp tránh buôn người ngày xưa.
Chiếc vòng có thể tháo ra, nhưng chỉ được thực hiện 3 lần trong suốt đời. Lần đầu là khi kết hôn, lần thứ hai là khi sinh con và lần thứ ba khi qua đời. Phụ nữ ở đây mang những chiếc vòng cổ suốt đời. Để vệ sinh cổ, những phụ nữ trong làng tụ tập lại và ngâm mình vào nước thảo dược để làm sạch cổ và chiếc vòng. Việc đeo vòng cổ ban đầu có thể khó chịu, nhưng sau một thời gian, họ đã quen và cảm thấy bình thường. Trong mùa nóng, việc đeo vòng cổ gây khó chịu, vì vậy họ phải thường xuyên tắm rửa và ngâm mình trong thời gian đó. Ngoài vòng cổ, họ cũng đeo vòng ở cổ tay, đầu gối và mắt cá chân. Trọng lượng tối đa của các vòng trên cơ thể khoảng 10-12kg.
Dân tộc Kayan có nguồn gốc từ Myanmar và sau xung đột quân sự ở đó vào những năm 1990, một phần đã chạy sang Thái Lan và định cư ở đó cho đến ngày nay.
Liên hệ TP. Hồ Chí Minh: 82 Võ Văn Tần, Phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP.HCM (028)7305 7939
Hà Nội: 9 Đào Duy Anh, Quận Đống Đa, Hà Nội (024)7305 7939
